Doping, “Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından yasaklanmış madde veya yöntemlerin sporcu tarafından bilinçli veya bilinçsiz olarak kullanımı” diye tanımlanmaktadır. Sporcuyu bu çeşit maddeleri veya yöntemleri kullanmaya yönlendirmek veya onlara yardım etmek spor ahlakına aykırı olup, dopingle ilgili bir suç olarak sayılmaktadır.
Doping neden yasaklanmıştır?
Dopingin yasaklanmasının ana nedeni, sporun temel prensiplerine aykırı olmasıdır.
Doping, aynı zamanda, sporcuları performanslarını artırmak için yasaklanmış maddeleri ve yöntemleri kullanmaları ile elde edecekleri haksız avantajlardan, bazı maddeler ile yöntemlerin neden olabileceği yan etkilerden korumak için yasaklanmıştır.
Doping sadece ahlak ve sağlık sorunu değil aynı zamanda yasal yaptırımları da olan bir sorundur. Anabolizanlar gibi bir çok ilacın tıbbi amaç dışında sporda kullanımları yasaktır.
Konular Hakkında Daha Fazla Bilgi Edinmek İçin:
Türkiye Doping Kontrol Merkezi
Hacettepe Üniversitesi
06100 ANKARA
Tel ve Faks: (0312) 3106776
Faks: (0312) 3114777
Tel: (0312) 3103545 / 2156
DOPİNG KONTROLÜ
Seçim ve işlemler
Doping kontrolü nedir?
Doping kontrolü, dürüst bir yarışma için sporcuların haklarını korumak ve ilaçsız amatör ve profesyonel sporun yaygınlığını sağlamaya yardımcı olmak için yapılmaktadır. Doping kontrolü; sporcuların seçimi, idrar numunelerinin toplanması, analizi ve sonuçların yorumlanması işlemlerini içermektedir.
Doping kontrolü için sporcu seçimi ne zaman yapılır?
Doping kontrolü için sporcunun seçimi, yarışmalarda veya çalışma kamplarında yapılır. Yarışma dışı doping numunesi alım işlemi, yıl boyunca herhangi bir zamanda önceden yapılan bir uyarı sonucunda veya hiç haber vermeksizin yapılmaktadır.
İlan edilmiş doping kontrolü nedir?
Yarışma süresince veya bir takvime bağlı sporcu çalışma kamplarında yürütülen önceden programlanmış doping numunesi alım işlemleri, “ilan edilmiş” doping kontrolü olarak sınıflandırılır.
İlan edilmiş doping kontrolü için sporcu seçimi ve bildirimi nasıl yapılır?
Sporcular, doping kontrolü için genel olarak aldıkları derecelere göre veya ilgili kurulların oluşturduğu bir protokol sonucunda seçilmektedirler. Seçilen sporcuya yarışma sonunda verilen çağrı formu ilgili kişi tarafından imzalanıp onunla Doping Kontrol İstasyonu’na kadar birlikte gelmesi istenir. Bunun yapılmaması, bir reddetme olarak rapor edilir ve bu davranış dopingle ilgili bir suçtur.
İlan edilmemiş doping kontrolü nedir?
Bildirim nasıl yapılır?
Yarışma dışı doping kontrolü için sporcular, sene boyunca herhangi bir zamanda seçilebilirler. Önceden programlanmamış doping numunesi alım işlemlerinde; Bağımsız Doping Kontrol Görevlileri sporcuyu arayarak 36 saat içerisinde bir Doping Kontrol İstasyonu’nda bulunmasını isteyebildiği gibi sporcunun çalışma veya yarışma bölgesine de giderek kendisine duyuru formunu verebilir.
Doping Kontrol İstasyonu’nda neler olur?
Doping Kontrol İstasyonu’nda idrar numunesi alınacak sporcuların seçimi ilgili federasyonların kurallarına göre yapıldıktan sonra idrarr alımı yapılır. Bu işlemin basamakları şunlardır:
1- Kayıt
Görevli, sporcuya adını sorar, kimliğini kontrol eder ve son 10 gün içerisinde kullandığı ilaçları, özel besin ve bitkisel ürünleri ilgili forma kaydeder. Sporcunun, aldığı tüm ilaçları bildirmesi, kendisi için yararlıdır. Burada bildirilecek ilaçlar, ceza durumunda hafifletici nedenler olabilir.
2- Toplama Kaplarının Seçimi
İdrar numunesi vermeye hazır olduğunda, sporcudan doping numunesi alım istasyonunda bulunan toplama kaplarından bir tanesini seçmesi istenir.
3- İdrar Numunesinin Verilmesi
Sporcudan, bir görevlinin yakın gözetiminde seçilen kap içerisine en az 100 ml olmak üzere idrar vermesi istenir. Bu sırada sporcunun diz altından göğüs üstüne kadar soyunması gerekir.
4- Saklama Kaplarının Seçimi
Sporcudan, verilen idrar numunesini koymak için 2 tane saklama kabını seçmesi istenir.
5- İdrar Numunelerinin Bölünmesi
İdrar numunesi, seçilen “A” ve “B” şişelerine sporcu tarafından paylaştırıldıktan sonra şişelerin ağızları görevli tarafından kapatılıp özel bir şekilde mühürlenir. Eğer numune miktarı az ise “A” şişesine en az 50 ml. Olacak şekilde idrar konulmalıdır.
6- pH ve Yoğunluk Kontrolü
İdrar toplama kabında kalan idrarın pH değeri (asitlik derecesi) ve yoğunluğu, görevli tarafından kontrol edilip, sonuçlar kaydedilir.
7- Kod Numarasının Yazılması
Görevli, numunelere ait kod numaralarını 2 ayrı etiket üzerine yazar ve etiketleri ait olduğu şişe ve kaplar üzerine yapıştırır. Kod numaraları daha sonra ilgili formlara da işlenir.
8- İdrar Numunelerinin Ambalajlanması
Görevli, idrar numunelerini taşıyan “A” ve “B” şişelerinin ağızlarını özel olarak kapatıp, şişeleri ait oldukları kaplar içine ayrı ayrı yerleştirir. Özel bir kilit ile kilitlendikten sonra kilit numaraları ilgili formlara işlenir.
9- imza Atma
Sporcudan, bütün işlemler tamamlandıktan sonra doping numunesi alım işlemlerinin kurallara uygun olarak yapıldığını belirtmek için doping kontrol formunun ilgili yerini imzalaması istenir.
10- Sporcuya Ait Kopyanın Alınması
İmzalanan doping kontrol formunun bir kopyası sporcuya verilir. Bu kopya, sporcu tarafından saklanmalıdır. İşlemleri tamamlanan sporcu istasyonu terk eder.
İdrar numunesini verirken neden görevlinin sporcuyu izlemesi gerekmektedir?
İdrar numunesini veren sporcunun görevli tarafından yakından gözlenmesi gerekmektedir. İdrar numunesinin, sporcunun kendisi tarafından ve doğru yöntemle verildiğinden emin olunmalıdır. Ayrıca verilen idrar numunesi içine başka bir sıvı veya maddenin karıştırılmamasına da dikkat edilmelidir.
İdrar numunesi neden ikiye bölünür?
İdrar numunesi, “A” ve “B” olarak işaretlenmiş iki ayrı şişeye konur. Laboratuvarda yapılan analizlerde, “A” numunesinde bir veya daha çok yasaklı madde bulunması halinde, sporcunun yanında yapılan “B” şişesindeki numune analizi ile “A” daki sonucun doğru olup olmadığı kesinlik kazanır.
Doping Kontrol İstasyonu’na sporcu yanında birisini getirmeli midir?
Evet, Sporcu Doping Kontrol İstasyonu’na su, kola, bira gibi ufak ve orijinal ambalajlarında çeşitli içecekler bulunmalıdır. Sporcu bunları içerek idrar verene kadar istasyonlarda beklemelidir.
Sporcu ne kadar sürede idrar numunesi vermelidir?
Sporcu, gerekli olan en az 100 ml. İdrarı verene kadar beklenmelidir. Bu süre, birkaç dakika ile birkaç saat arasında değişebilir. Pek çok sporcu için ancak birkaç denemede yeterli miktarda idrar vermek olağandır.
Sporcular Doping Kontrol İstasyonu’nu terk ettikten sonra idrar numuneleri ne olur?
Toplanan idrar numuneleri, güvenlik altında, IOC tarafından ruhsatlandırılmış bir laboratuvara en hız yolla gönderilir. Laboratuvarda önce “A” numunesi analiz edilir. “B” numunesi ise güvenli bir şekilde saklanır.
Eğer “A” numunesi analizi pozitif sonuç verdiyse ne olur?
Sonuç, ilgili federasyon tarafından sporcuya bildirilir. “B” numunesinin açılması ve analizinin istenilip istenilmediğini sorulur.
“B” Numunesine ne olur?
“B” numunesi, “A”daki sonucu doğrulamak amacıyla analiz edilir. Sporcu, “B” numunesinin analizinde başından itibaren bulunabilir. Eğer sporcu, herhangi bir nedenle “B” numunesinin analizinde bulunamazsa, bağlı olduğu federasyonun tayin edeceği kişi ile de temsil edilebilir.
“B” Numunesinin analizinden sonra ne olur?
Eğer “B” numunesi sonuçları “A” numunesini doğruluyorsa, bu durum sporcuya bildirilir. Sporcu, ilgili yasa ve yönetmelikler çerçevesinde cezalandırılır. Eğer “B” numunesinin analizi sonucunda herhangi bir yasaklı madde bulunmazsa test negatif sayılır.
Doping sonuçları kamuoyuna duyurulur mu?
Evet. GSGM veya ilgili bağımsız federasyon, doping analiz sonuçlarını ilgili kuruluşlara duyurmaya yetkilidir.
Sporcunun itiraz hakkı var mıdır?
Evet. Sporcu, “A” numunesinin açıklanan sonucuna itiraz edebilir. İkinci analiz, sporcunun ve getireceği ilgili kişinin huzurunda “B” numunesi üzerinden yürütülerek son karar verilir.
Kaynak : Sporcv.com sitesinden alıntı yapılmıştır
Comments are closed.