Eğitim nedir?
Beceri
Performans
Öğrenme
– Öğrenmenin meydana gelip gelmediğini anlamanın anahtarı, performanstaki gelişimin oldukça kararlı olmasıdır.
Zihinsel Programdan Hareket Programına
Sporcular ileride nasıl davranacaklarına dair kuralları oluşturmak için, her performansın kilit bilgi parçacıklarını almaktadırlar. Bu durum, karmaşık spor becerilerinin çeşitli varyasyonları ile başa çıkabilmek için oldukça etkili bir yoldur.
Sporcular karmaşık becerileri her uygulayışlarında, beyinleri hareketle ilgili dört tip bilgiyi araştırıp bulmaya çalışır;
– Çevre koşulları ve hareketin başladığı pozisyon.
– Yapılan hareketle ilgili sürat, yön ve güç gibi ihtiyaçlar.
– Hareket sırasında ve sonrasında duygularla fark edilen sonuçlar.
– Mevcut geribildirim aracılığı ile, yapılması amaçlanan şeyle gerçekleşen şeyin karşılaştırılması.
Hareket Programı
Sporcular antrenmana devam ettikçe, hareketlerini düzeltmek için, geribildirim yoluyla biriktirilen bu bilgi parçacıkları, Hareket Programı denilen genel kurallar kalıbına dönüşecek şekilde birleştirilir.
Bir “Hareket Programı” karmaşık bir kurallar dizisi olup, eyleme geçmeleri istendiğinde sporcunun bir hareketi yapmasını sağlar.
Unutmayın, bu hareket programı, bir hareketin genelleştirilmiş planı olup, sporcuların becerili hareketler yapmalarını sağlar.
Bir antrenör olarak önemli sorumluluklarınızdan biri de, sporcularınızın iyi hareket programına sahip olmalarına yardımcı olmaktır.
Hareket programlarının öğrenilmesinde bir çok faktör etkili olur; Çalıştırdığınız sporcuların özellikleri, hareket ve algılama yetenekleri, dikkatlerini verme kapasiteleri ve motivasyonları bu faktörlerden bazılarıdır.
Sporcularınızın öğrenmelerinde sizin yaptıklarınız da büyük çapta etkili olur. “Nasıl öğretiyorsunuz? antrenmanı nasıl düzenliyorsunuz? Ve nasıl geribildirim veriyorsunuz?
Öğrenmenin Üç Evresi
1. Zihinsel Evre:
İlk olarak öğrenirken, hedefiniz, beceriyi doğru olarak uygulamak için neler gerektiğini anlamaktır. Bunu yapmak için, doğru teknik ve stratejinin zihinsel planını araştırılması sırasında çok fazla zihinsel faaliyet gerekir. Bu yüzden, öğrenmenin bu ilk safhasına zihinsel evre denir.
Beceriyi oluşturan bileşenlerin sırasını anlamanızı sağlayacak bir yol bulmanız gerekir. Bunu en iyi, göstererek ve açıklamalar yaparak gerçekleştirebilirsiniz.
Gerçekte, bu zihinsel evrede fazla şey öğretmemeye dikkat ettiğiniz zaman daha başarılı olursunuz.
2. Alıştırma Evresi:
Bu sizin zihinsel evrede alıştırma yapmadığınız anlamına gelmez. Fakat şimdi dikkatler, beceriyi mükemmelleştirmek için nitelikli uygulama üzerinde yoğunlaşır.
Bu evrede ihtiyaç duyulan zihinsel enerji daha az olacaktır ve zihinsel faaliyetiniz, hareketlerin sırasını öğrenmeye dikkat etmekten, becerinin her safhasının koordinasyonunu ve zamanlamayı mükemmelleştirecek hareketlerin sırasını öğrenmeye yönelecektir.
Esasları veya temel işleyişi öğrendikçe, sadece hatalarınız azalmakla kalmayacak performansınız da daha istikrarlı hale gelecektir.
Bu alıştırma evresinde, benim için duyularla veya doğrudan geri bildirim çok önemlidir, fakat daha fazla alıştırma yaptıkça hatalarınızı daha fazla teşhis etme olanağına kavuşursunuz.
Bu safhada sizi çalıştırırken, öğrenme seviyenizi sadece antrenman miktarını değil, antrenman kalitesinin yükselteceğini biliyorum. Dolayıyla ne kadar sık antrenman yapmanız gerektiği, her antrenmanın ne kadar süreceği, becerinin ayrı parçalarının nasıl çalışılacağı ve daha gelişmiş becerilere ne zaman geçileceği konularına iyi değerlendirmelerde bulunmam gerekir.
3. Otomatikleşme Evresi
Beceriyi çalışmaya devam ettiğiniz sürece, beceri giderek daha otomatik hale gelmeye başlar. Bunun sonucu olarak kapasitenizi daha fazla serbest bırakırsınız ve dolayısıyla, performansınızı yükseltmek, sitilinizi veya yeteneğinizi geliştirmek gibi daha kritik konulara konsantre olabilirsiniz.
Otomasyon evresinde, beceri performansınız çok güvenilir durumdadır ve bir hata yaptığınızda sorunu düzeltmek için ne yapacağınızı bilirsiniz.
Değişen Antrenörlük Rolü
Bir beceriyi öğrenirken otomatikleşme evresine girdiğimizde, sizin antrenörlük rolünüz, başlangıç evrelerinden çok farklı hale gelir. En iyi nasıl antrenman yapacağınıza karar vermeyi sizin sürdürmeniz yerine, tahmini nedenlerini bildikleri için artan sorumluluğu sporcular alır. Unutmayın ki, bir beceride otomasyon evresinde olan bir sporcu, bir başka beceride başlangıç düzeyinde olabilir.
Barbaros ÇELENK
Hacettepe Üniversitesi
Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu
barbaros.celenk@hacettepe.edu.tr
Comments are closed.